اگر معلم زبان انگلیسی هستید، احتمالا با این چالش روبرو شده‌اید که چگونه مشکلات دانش آموزان را برطرف کنید تا بازخورد مثبتی بگیرید. اینکه چه زمانی اینکار را انجام می‌دهید، بسیار حائز اهمیت است زیرا اگر زمان مناسب نباشد شما نتیجه درستی نخواهید گرفت. از طرفی شما اکر اشتباهات دانش آموزان را بیش از حد تصحیح کنید، جریان فعالیت زبان آموزان را در کلاس از بین می‌برید. اما اگر نخواهید مانع جریان فعالیت در کلاس شوید، باید از تصحیح اشتباهات بپرهیزید که همین امر باعث می‌شود مطالب اشتباه در ذهن زبان آموزان تثبیت شود و همین باعث به وجود آمدن مشکل بزرگی می‌شود. در این مطلب قصد داریم به روش‌های اصولی تصحیح خطا و بازخورد مثبت در فرایند زبان آموزی بپردازیم. با ما همراه باشید. تصحیح خطا و بازخورد مثبت در فرایند زبان آموزی

چگونه و چه زمانی باید اشتباهات زبان آموزان را جبران کرد؟

بیایید اول از همه به روش‌های تصحیح خطا بپردازیم و سپس به سراغ روش‌های بازخورد و اینکه چگونه بازخورد مثبتی بگیریم، برویم. هر معلمی دیدگاه و روش‌های مخصوصی برای تصحیح اشتباهات زبان آموزان کلاسش دارد اما در اینجا به چند روش مرسوم می‌پردازیم که به نسبت کمک کننده‌تر از دیگر روش‌ها هستند.

از خود دانش آموزان کمک بگیرید.

درس متوجه شدید! از دانش آموزان بپرسید که دوست دارند اشتباهاتشان حین خواندن متن یا نوشتن آن تصحیح شود یا پس از اتمام کار؟ اگر خود آن‌ها در این کار دخیل باشند از روش‌های تصحیح خطا، نتیجه بهتری می‌گیرید. اگر جمعیت کلاس شما زیاد است بهتر است ایده اکثریت را دنبال کنید اما اگر تعداد زبان آموزانتان کم است، از تک تک روش‌های پیشنهادی توسط دانش آموزان می‌توانید استفاده کنید. یکی از راه‌های کمک کننده‌ای که توسط خود دانش آموزان پیشنهاد شده، ایجاد چراغ راهنمایی در طی فرایند کلاس است. روی یک کارت مستطیلی سه دایره به رنگ‌های قرمزی، نارنجی و سبز بچسبانید. پس از اینکه فعالیت دانش آموزان در کلاس تمام شد از آن‌ها بپرسید که آیا دوست دارند تصحیح شوند یا نه و طبق رنگی که به شما نشان می‌دهند درخواستشان را انجام دهید. اگر رنگ قرمز را نشان دادند، یعنی اصلا اشتباهات مرا اصلاح نکنید. به خواسته آن‌ها توجه کنید زیرا ممکن است روز سختی داشته باشند یا خسته باشند. اگر رنگ نارنجی را نشان دادند یعنی باید تنها موارد مهم و حائز اهمیت را به آن‌ها گوشزد کنید و اگر کارت سبز را نشان دادند، یعنی باید آماده شنیدن شکل صحیح اشتباهات خودشان هستند. سعی کنید با حوصله و خوش اخلاقی اشتباهاتشان را اصلاح کنید تا از کلاس زبان زده نشوند.

تصحیح گروهی

دیگر راهی که پیش روی شماست تا اشتباهات دانش آموزانتان را تصحیح کنید، این است که زمانی مشخصی را به همین کار اختصاص دهید و به صورت گروهی اشتباهات دیگر زبان آموزان را بررسی کنید. اگر دانش آموزان در حال انجام یک کار گروهی هستند، بین دانش آموزان قدم بزنید و اشتباهاتشان را روی یک کاغذ بنویسید. پس از اینکه فعالیتشان به اتمام رسید، اشتباهات همه دانش آموزان را روی تخته بنویسید و از دیگر زبان آموزان بخواهید تمامی اشتباهات را اصلاح کنند. از طرفی یکی دیگر از کارهایی که می‌توانید انجام دهید، این است که به دانش آموزان نقش دستیار معلم را بدهید. از آن‌ها بخواهید هنگامی که با پارتنر یادگیری زبان انگلیسی خود در حال تمرین هستند، اشتباهات را روی کاغذ بنویسند و پس از اتمام کار گروهی با کمک یکدیگر اشتباهات را اصلاح کنند.

تصحیح در محل

یکی از مزایای این روش این است که شما مجبور نیستید برای اصلاح اشتباهات فعالیت را متوقف کنید. در حین اسپیکینگ یا رایتینگ می‌توانید به سوالاتی که از شما به عنوان مدرس پرسیده می‌شود پاسخ دهید. اما باید پیش از اینکه تصمیم بگیرید این کار را انجام دهید یا نه، در مورد فعالیت فکر کنید و ببینید که آیا این روش هنگام انجام فعالیت باهم همخوانی دارند یا خیر؟ البته بیایید به معایب این روش هم اشاره کنیم. یکی از معایب این روش این است که ممکن است به خاطر تصحیح اشتباهات توسط شما جریان فعالیت در کلاس مختل شود.

اشتباهات جدید است یا قدیمی؟

سوال مهمی می‌باشد! انجام اشتباهات جدید و سوال پرسیدن برای رفع آنان، هیچ منعی ندارد اما اگر همان اشتباهات گذشته توسط دانش آموزان تکرار شوند، یعنی یک جای کار اشتباه است. یک دفترچه یادداشت تهیه کنید و آن را به سه ستون تقسیم بندی کنید. یک ستون متعلق به اشتباهات، ستون دوم متعلق به تصحیح آن‌ها و ستون آخر مربوط به یادداشتی است که در مورد آن اشتباه می‌نویسید. سعی کنید هر جلسه اشتباهات رایج را به زبان گوشزد کنید تا از تکرار آن جلوگیری کنند. گاهی اوقات هم می‌توانید آزمونی را بر اساس همین اشتباهات ترتیب دهید تا دانش آموزان ترغیب شوند اشتباهات خود را مرور کنند.

اما حالا سوال اینجاست که چگونه بازخورد مثبتی از این تصحیح خطاها بگیریم؟

بیاید اول از همه بپردازیم با این که اصلا فیدبک چیست؟ فیدبک یا بازخورد به دسته‌ای از اطلاعات گفته می‌شود که توسط معلم به زبان آموز داده می‌شود تا پیشرفت در یادگیری اتفاق بیافتد، نکته‌ای تصحیح شود و یا زبان آموز تشویق شود. فیدبک دادن به دانش آموزان از آن نظر حائز اهمیت است که به زبان آموز کمک می‌کند فعالیت خود را بهتر کند. می‌توانید گاهی از زبان آموزان بخواهید خودشان به دیگر همکلاسی‌هایشان فیدبک دهند. بیایید به صورت اجمالی به انواع فیدبک‌ها نگاهی بیندازیم. تصحیح خطا و بازخورد مثبت در فرایند زبان آموزی

انواع فیدبک‌ها

چند نوع فیدبک داریم که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم. البته این مورد را نیز در نظر داشته باشید که موارد آزمایش و ارزیابی زبان آموزان و نمره دهی نیز می‌تواند هنگام فیدبک دادن همراه با امتیاز مثبت باشد و زبان آموز را به یادگیری ترغیب کند. همچنین اگر هر از گاهی از دانش آموزان تست بگیرید و آن‌ها را ارزیابی کنید هم تصحیح خطای بهتری انجام می‌دهید و هم به دانش آموزان فیدبک موثرتری خواهید داد.

Content Based Feedback

در این نوع فیدبک شما باید یک بازخورد کلی در آخر کار به دانش آموزان بدهید. بهتر است برای این نوع فیدبک صبر کنید تا اسپیکینگ یا ریدینگ دانش آموز تمام شود و سپس نکات را یادداشت کنید. به همین منظور بهتر است در دفترچه یادداشتی تمامی اشتباهات را بنویسید تا لیستی کامل از اشتباهات را به زبان آموز ارائه کنید. در این نوع از فیدبک‌ها، تمرکز روی روان صحبت کردن است.

Language Based Feedback

در این روش از فیدبک، تمرکز مدرس روی دقیق بودن دانش آموزان است و بهتر است فیدبک در لحظه باشد. یعنی به محض اینکه اشتباه زبان آموز را شنیدید آن را تصحیح کنید. روش‌های زیر می‌تواند هنگام این نوع بازخورد کمک کننده باشد. Recast: اصلاح اشتباه دانش آموز بدون ارائه دلیل و چرایی. Elicitation: بدون ارائه دلیل سعی کنید دانش آموز را متوجه اشتباهش کنید تا خودش متوجه اشتباه شود و اصلاحش کند. Clarification Request: سوالات بیشتری از دانش آموزان بپرسید تا واضح‌تر منظورشان را برسانند. Metalinguistic Feedback: ساختار صحیح جمله را گوشزد کنید و آگاهی کافی بدهید سپس از دانش آموز بخواهید که خودش دوباره اشتباهش را اصلاح کند و این بار جمله صحیح را بگوید. Explicit Correction: مستقیم و صریح اشتباه دانش آموز را بیان و تصحیح کنید و شکل درست جمله را دوباره برایش بخوانید. Repetition: با بالا و پایین کردن لحن و تن صدا یا استفاده از زبان بدن، زبان آموز را متوجه اشتباهش کنید.

Supportive Feedback

این نوع فیدبک به پاداش و تشویق مربوط می‌شود. بهتر است اگر از کلماتی نظیر Good, Very Good, Great استفاده می‌کنید دلیل این تشویق را نیز گوشزد کنید.

چگونه فیدبک موثرتری داشته باشیم؟

• انواع فیدبک‌ها را بشناسیم و براساس هدفمان، فیدبک درست را انتخاب کنیم.
• ترجیحتان این باشد که بازخورد و تصحیح اشتباهات توسط خودتان انجام شود تا دیگر دانش آموزان.
• می‌توانید بازخوردتان را روی کاغذ بنویسید و به زبان آموز بدهید.
• با تن صدای مثبت فیدبک بدهید.
• از زبان بدنتان برای فهامندن اشتباهات دانش آموزان استفاده کنید.
• مطمئن شوید که بازخوردی که دادید کاملا واضح و مشخص است و زبان آموز سردرگم نشده است.

سوالات متداول

بیایید به برخی از سوالاتی که مدرسان مطرح کرده‌اند پاسخ دهیم. از  نظرات و پاسخ‌های شما نسبت به سوالاتی که مطرح می‌شوند، صمیمانه استقبال می‌کنیم.

چه چیزی را باید تصحیح کنیم؟

سوال خوبی است. اگر بخواهیم تمامی اشتباهات دانش آموزان را بررسی کنیم، هم آن‌ها از تعداد زیاد اشتباهاتشان دلسرد می‌شوند و هم ما وقت اضافی برای برگزاری بقیه کلاس نخواهیم داشت. بهتر است هر جلسه برای یک اشتباه تصحیح و بازخورد را انجام دهید.

چه کسی تصحیح کند؟

باید شرایط را بسنجید. اگر اشتباهی که رخ داده آنقدر ساده است که دیگر دانش آموزان یا خود فرد متوجهش شده اجازه دهید خودشان اصلاح کنند.

کی و چگونه تصحیح کنیم؟

بستگی دارد که برای شما در جلسه مذکور روان بودن مهم است یا دقیق بودن؟ زمانی که روی دقیق بودن امنور می‌دهید بهتر است همان لحظه اشتباهات را جبران کنید اما اگر روان بودن برایتان مهم است بهتر است اشتباهات را یادداشت کنید و پس از اتمام فعالیت فرد، اشتباهات را تصحیح کنید و بازخورد دهید.

کلام آخر

در این مطلب به تصحیح خطا و بازخورد مثبت در فرایند زبان آموزی پرداختیم. فراموش نکنید که بهترین منبع برای یادگیری هرچیزی، اشتباهات فرد است. با تصحیح خطا و بازخورد مثبت در فرایند یادگیری زبان آموزی، شما می‌توانید دانش آموزان را ترغیب کنید تا بیشتر و بهتر به یادگیری زبان انگلیسی بپردازند. ضمنا در نظر داشته باشید فقط باید اشتباهاتی را تصحیح کنید که دانش آموزان متوجه آن می‌شوند. اگر گرامری را که هنوز تدریس نکرده‌اید، اصلاح کنید دانش آموزان متوجه فرق بین درست و غلط نخواهند شد و ممکن است سردرگم بشوند.